John Knox van grote betekenis voor Schotse reformatie

Tijdens de Schotse reformatie speelde John Knox een rol van betekenis. Dit jaar is het 500 jaar geleden dat deze hervormer werd geboren. Dr. R.W. de Koeijer over zijn leven en betekenis voor Gods Koninkrijk.

Schotland heeft rijke momenten en opvallende personen in zijn kerkgeschiedenis gehad en zo aanzienlijke invloed uitgeoefend. We kunnen denken aan verschillende opwekkingen, maar ook aan bekende predikers als Samuel Rutherford (1600-1660), de gebroeders Ebenezer (1680-1754) en Ralph Erskine (1685-1752), en aan Robert Murray MacCheyne (1813-1843).

We kunnen ook John Paton (1824-1907) noemen, de zendeling van de Nieuwe Hebriden, en Robert Moffat (1795-1883), die pionierswerk in Afrika heeft verricht. En ook John Knox was een belangrijk hervormer.

Knox werd waarschijnlijk in 1514 geboren te Haddington, in de oostelijke omgeving van Edinburgh. In 1536 werd hij tot priester gewijd. Enkele jaren later ging hij tot het reformatorische geloof over. Daarbij speelde de prediking van George Wishart (1513-1546) een belangrijke rol. Wishart werd echter terechtgesteld onder leiding van kardinaal Beaton, die vervolgens uit reactie werd vermoord.
Het kasteel van de universiteitsstad St. Andrews diende als toevluchtsoord voor voornamelijk protestanten, onder wie Knox. Daar begon zijn levenswerk, want hij preekte hier voor het eerst en wel vanuit het Johannesevangelie.

Een Frans leger sloeg echter het beleg om het kasteel en Knox kwam met 120 anderen als slaaf terecht op de galleien. Deze opmerkelijke Franse invloed had te maken met Maria de Guise, die in Frankrijk was opgevoed en vanaf 1545 over Schotland regeerde alsof het een onderdeel van Frankrijk was. Terwijl de jonge koning Edward VI in Engeland de protestantse zaak bevorderde, was er in Schotland dus sterke oppositie.
De gevangenschap van Knox kreeg betekenis voor zijn toekomstige werk. Na ongeveer twee jaar, in 1549, kwam hij vrij. Vervolgens belandde hij in Engeland, waar hij eerst in het noorden van het land het Woord bracht. Daarna werd hij veldprediker van de hertog van Northumberland, die Edward VI was opgevolgd.