blog

Concentratie en afzondering zijn nodig om God te ontmoeten

Mijn binnenkamer

Na Pinksteren leeft de kerk met de belofte én de roeping dat ze getuige van Christus zal zijn, om Hem te verkondigen als Zaligmaker en Overwinnaar op de machten. Dat kan niet zonder een ingekeerd leven, luisteren naar God en spreken met Hem. Dat kan niet zonder een binnenkamer.

Het woord kom je in preken, artikelen of gesprekken veel minder dan vroeger tegen, ‘je binnenkamer’, de plaats waar je je afzondert, je terugtrekt om de aanwezigheid van God te zoeken. De vraag is wat hiervan de reden is. In mijn vorige baan (bij een christelijk bedrijf) had ik zelfs een collega die het spreken over je binnenkamer afkeurde, het woord associeerde met ‘ongezond piëtisme’. Ik kan me de dag nog herinneren dat we ontdekten en hem vertelden dat niemand minder dan de Heere Jezus in Mattheüs 6 het woord in de mond neemt: ‘Maar u, wanneer u bidt, ga in uw binnenkamer, sluit uw deur en bid tot uw Vader, Die in het Verborgene is.’

Bereikbaar

Een van de sterkste kenmerken van onze tijd is de onrust, de keuzestress, de prikkels die voortdurend op mensen afkomen. Wie niet non-stop bereikbaar is, zou zomaar iets kunnen missen – en dat mag niet gebeuren. Veel mensen hebben het zich aangeleerd door bij de verwelkoming van de ander direct te vragen: ‘Druk, zeker?’ Als je niet druk bent, is jouw leven blijkbaar minder van betekenis.

Gelukkig, God kijkt niet naar alle afspraken in onze agenda’s, maar zoekt naar vruchten voor Hem. Omdat Hij ons leven anders weegt, zal een christen hierin ook anders dienen te kiezen. Immers, niet wat we doen is bepalend voor mijn leven als christen, maar de gemeenschap met God. Paulus beschouwt alles als schade buiten de voortreffelijkheid van de kennis van Christus Jezus, zijn Heere.

Stilte vinden

In een samenleving die ons mensen in beslag kan nemen, is het moeilijker dan ooit om de stilte te vinden, om God te zoeken. Overal draag je immers je eigen hoofd en hart mee, alle onrust en gedachten. In een van zijn blogs vertelt dr. Jos Douma over een man die vaak naar een open plek in het bos ging om tot God te bidden. Iemand vroeg hem: ‘Waarom doe je dat, God is toch overal?’ De man antwoordde: ‘God is wel overal bij mij, maar ik ben niet overal bij God.’

***

Nu is die onrust in ons hart niet alleen een hedendaags probleem. Augustinus sprak zestien eeuwen geleden al de woorden dat zonder de rust in God ons hart onrustig is. De rusteloosheid is blijkbaar niet alleen een gevolg van een iPhone of internet. Tijdens Zijn omwandeling op aarde sprak Jezus al over de binnenkamer. De aansporing om een stille plaats te zoeken richtte Hij echter met name aan de farizeeën, die op de drukste punten van de stad – in de synagoge en op kruispunten van wegen – hun liefdegaven deden en hun gebeden lieten horen, om zo in aanzien bij de mensen te komen.

Eerlijk voor God

Dat vermaan aan de farizeeën onderstreept dat een binnenkamer de plaats is waar een mens eerlijk voor God wordt. Wie alleen is met Hem, kan niets verbergen. De Amerikaanse voorganger Bill Hybels schreef tien jaar geleden een boekje onder de titel Wie je bent als niemand kijkt

. Blijkbaar is het mensen eigen zich beter te presenteren dan reëel is, zowel via de sociale media als in het gewone leven. Het hart van de ander bereik je op deze wijze echter niet – en je blijft daarom eenzaam achter.

Zo gaat God niet om met de mens die Hem onder ogen komt. Onze binnenkamer is de plaats waar je op een bevrijdende en genadige wijze eerlijk gemaakt wordt, waar je de psalm over de wet van God (119) bijvalt:

Gij weet mijn weg, en hoe mijn wandel is;
’k wil niets daarvan voor U, mijn God, verhelen.

Gebrokenheid

De Heere wil dat Zijn discipelen de wereld ingaan, onderwijzend en dopend, om mensen te leren al de geboden van God te onderhouden. Dat is zwaar werk. Pelgrims dragen het zaad van het Evangelie bij zich, terwijl ze (Psalm 126) wenend hun weg gaan. De gebrokenheid van de zuchtende schepping en van de lijdende medemens kunnen je raken, soms zelfs verlammen.

Gold dit geraakt zijn niet het meest de Heiland zelf? Hij wist daarom welke tijd en welke plaats Hij reserveren moest voor de ‘binnenkamer’, de afzondering van de mensen. Hij Die met ontferming bewogen was, stuurde de menigte toch weg ‘en klom de berg op om er in afzondering te bidden. Toen het avond was geworden, was Hij daar alleen.’ (Matt.14:23) Ook twintig eeuwen geleden, in een samenleving van vissers en boeren, was concentratie en afzondering nodig om God te ontmoeten.

Tot rust gebracht

Je binnenkamer en het publieke leven zijn geen gescheiden realiteiten. Immers, heel mijn leven staat voor het aangezicht van de levende God. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Wie in de stilte het aangezicht van de Heere niet zoekt, kan in de samenleving Zijn naam niet belijden. Wie geen Maria wil zijn, raakt als Martha geïrriteerd in de drukte van veel taken.

Het zijn de psalmen die ons hierin onderwijs geven. Neem een pelgrimslied als Psalm 131, waarin David zegt: ‘Voorwaar, ik heb mijn ziel tot rust en tot stilte gebracht, als een kind dat de borst ontwend is, bij zijn moeder, mijn ziel is in mij als een kind dat de borst ontwend is.’ David is verwonderd en stil over de gaven van God.

En tegelijk, in een geconcentreerd bidden in de stilte komen er zaken in deze wereld tot stand. Maarten Luther verwoordde het ooit in een tafelgesprek: ‘Welke goede zaak er ook geschiedt, zij ontstaat en wordt tot stand gebracht in de weg van het gebed. Daar is tegen niets ter wereld enig ander middel dan het gebed.’ De reformator noemde het gebed ‘Christianorum bombarda’, het zwaar geschut van de christenen.

Hoekje in je kamer

In een cultuur waarin ‘zien en gezien worden’ er toe doet, mogen we de jongeren van de gemeente leren de stilte te zoeken, een binnenkamer te hebben, een plaats te creëren voor de ontmoeting met God. Voor de één een vast hoekje in je kamer, voor de ander een plaats in de natuur, een knielbankje, een stoel. Intiem met een ander/Ander ben je immers pas daar waar de drukte je niet bereiken kan.

Stil worden, het is in onze tijd een van de moeilijkste dingen. Iedereen die wat van je wil of van je vraagt, laten wachten, om zorg te besteden aan je eigen ziel – kunnen we elkaar hierin in de christelijke gemeente niet voorgaan? Op zondag in de leerdienst, doordeweeks in het delen van ervaringen, het bieden van een handreiking?

Eeuwige toekomst

De ervaring van de stilte is niet alleen nodig om het leven vol te houden, niet minder is ze van belang voor de overdenking van onze eeuwige toekomst. Ook dat zijn twee kanten van één medaille: alleen als we met Christus leven, zullen we met Hem sterven.

Afhankelijk van de techniek, op je werk aangespoord tot prestaties, verleid door eindeloze reclames – waar vind je rust? Die rust vind je in de overgave aan God, waarbij we afleren dat ons leven om onszelf draait, waarin de gerichtheid op God een blijvende koers van ons leven wordt en er vreugde in de geboden van Hem geboren wordt.

Bij U, Heer, is de levensbron,

Gij doet ons klaarder dan de zon

het licht der wereld schouwen.

P.J. Vergunst