Waar bent u naar op zoek?

Historicus Fik Meijer schrijft over Jezus

08-11-2016

Naast de hervertellingen van de Bijbel door Guus Kuijer en Dimitri Verhulst zijn ook de boeken over bijbelse personen van historicus Fik Meijer populair, analyseert dr. Janneke de Jong.

Fik Meijer schreef hij over de apostel Paulus, Paulus. Een leven tussen Jeruzalem en Rome  en verschijnt binnenkort Petrus, leraar, leerling, mythe. Zijn boek over Jezus, Jezus en de vijfde evangelist, was een groot verkoopsucces. Maar meer dan zijn andere boeken riep het kritiek op. Hoe komt dat?

Fik Meijer wil met Jezus en de vijfde evangelist iets toevoegen aan de vele, vele werken over Jezus die al geschreven zijn en de historische Jezus tot leven brengen. Hij doet dat vanuit een belangrijke bron: de werken van Flavius Josephus (37-100). Hij is dus die vijfde evangelist uit de titel.

Eerder heeft Meijer − samen met een collega − Josephus’ werk uit het Grieks vertaald en uitgegeven. Hij geldt als een kenner van de oudheid en bedacht dat Josephus veel vertelt van wat de evangeliën onvermeld laten. Hoe heeft Jezus geleefd, tegen welke achtergrond, in welke maatschappij?
Meijers boek bestaat uit twee delen: het eerste gaat over Josephus en het tweede over Jezus. Het eerste deel laat de tijd van Jezus leven en vormt zo het decor voor deel twee, dat een soort bespreking van de inhoud van de vier evangeliën is. Meijer vermengt de evangeliën en geeft er kritiek op.

In de tijd van Jezus

Meijer brengt de tijd en de maatschappij waarin Jezus leefde op een boeiende manier voor het voetlicht. In Nazareth waar Jezus als zoon van een timmerman opgroeide, was destijds weinig werk. Waarschijnlijk hebben Jozef en Jezus verderop gewerkt in Sepphoris, waar Herodus Antipas zijn regering had gevestigd. Deze plaats noemt Josephus ‘het sieraad van Galilea’.

Een van de bekendste bouwwerken was het theater. Meijer denkt dat Jozef en Jezus meegewerkt moeten hebben aan de bouw daarvan. Sommige werklieden kwamen daar onder de indruk van de Griekse goden en bekeerden zich tot de Grieks-Romeinse godsdienst, terwijl anderen zich juist tegen de heidense wereld afzetten en zich vaster hechtten aan hun Joodse wortels. Meijer denkt dat zo’n gebeurtenis bepalend kan zijn geweest in Jezus’ leven.
Een voorbeeld als dit laat zien hoe Meijer te werk gaat. Hij laat de omstandigheden zien van Jezus’ tijd, van de maatschappelijke situatie en politieke spanningen. Dergelijke zaken maken het boek interessant. Lezers die de Bijbel niet meer gezag toekennen dan andere boeken en die bij het ontberen van kerk en prediking toch over Jezus willen horen, genieten ervan. Feiten en veronderstellingen lopen in elkaar over en Jezus blijft als interessante historische figuur – want daaraan twijfelt Meijer niet – een boeiende hoofdpersoon. Waarom dan naast de gretige lezers zoveel kritische geluiden?

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van 11 november 2016. (We hebben momenteel een mooi aanbod voor nieuwe abonnees.)