blog

Gods volk wordt bedreigd

Op internet neemt antisemitisme toe, in Amsterdam wordt een Joods restaurant bedreigd, in Iran start volgende week een ‘Zandloper-festival’, dat verwijst naar de zandloper-klok die de dagen aftelt tot de voorspelde ondergang van de Joodse staat.

Niemand kan ontkennen dat de haat tegen het volk van God religieus geladen is. En wat doen wij?

Oskar Gröning is overleden, halverwege de maand maart. De ‘boekhouder van Auschwitz’ is 96 jaar geworden. Drie jaar geleden was hij een van de laatste mensen die veroordeeld werden vanwege de volkerenmoord op de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bij hun aankomst in het concentratiekamp telde Gröning het afgepakte geld van de slachtoffers en verstuurde het naar SS-kantoren in Berlijn. Hem werd medeplichtigheid ten laste gelegd aan de moord op 300.000 Joden in Auschwitz, dertig procent van hen die daar stierven.

Als de kleine krantenberichten over de dood van nazibeulen ten einde raken – 73 jaar na de bevrijding van Auschwitz –, zullen we op een andere manier moeten zorgen dat we de Holocaust niet vergeten. In België en Duitsland wordt het openbaar ontkennen van de massavernietiging van de Joden strafbaar gesteld – veelzeggend dat deze positieve maatregel nodig is. 

‘Nie wieder’

1945 was echter geen streep, ook al staan de woorden ‘Nie wieder’ op de herdenkingssteen bij het geboortehuis van Adolf Hitler. Dat ‘nooit weer’ kan de wereld niet waarmaken, kan in ons land evenmin werkelijkheid worden. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël liet onlangs weten dat antisemitisme (Jodenhaat, gebaseerd op hun ras of godsdienst) op internet toeneemt. Directeur Hanna Luden gaf aan dat ‘de grenzen waar legitieme kritiek op Israël overgaat in antisemitisme, steeds vaker opgezocht of overtreden worden’. Ze wees hierbij op DENK, de politieke partij die op facebook een afbeelding van de machtige Joodse lobby in het duister plaatste, een verwijzing naar de antisemitische Protocollen van de Wijzen van Sion (een document uit het begin van de twintigste eeuw, dat een verzonnen verslag is van een vergadering waarin Joden een plan zouden maken om de wereldheerschappij te veroveren).

Verklaarbaar is daarom dat DENK het zogenoemde ‘Joods akkoord’ in Amsterdam niet ondertekende, waarin de meeste politieke partijen zich onlangs uitspraken tegen antisemitisme in de hoofdstad. De overheid is voornemens harder op te treden na aanvallen tegen de Joodse gemeenschap. 

CU- en SGP-etentje

Wat DENK laat liggen, maken SGP en ChristenUnie in elk geval meer dan goed: vertegenwoordigers van deze partijen bemoedigden het Joodse restaurant HaCarmel in de hoofdstad door er, samen met een VVD-kamerlid, te gaan eten, nadat de gevel van de eetgelegenheid opnieuw vernield was. Deze vernielingen zijn vooral een reactie op de erkenning van de Amerikaanse president Trump van Jeruzalem als hoofdstad van Israël, op de verhuizing van de ambassade.

Al was deze beslissing van de grillige president vooral een symbolische daad die de vrede in het Midden-Oosten op zichzelf niet verder brengt, zijn erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël is meer dan terecht. Het is een gepast antwoord op recente uitspraken van de Verenigde Naties als zouden ‘de Joden niks met Jeruzalem te maken hebben’, woorden die historisch en ook bijbels niet hard te maken zijn. Jeruzalem was en blijft de stad van koning David en is nooit hoofdstad van het Palestijnse volk geweest. 

Zandloper-festival

Als er één land is dat de haat tegen Gods uitverkoren volk voedt, dan is het Iran. Nieuw dieptepunt in dit opzicht is het ‘Zandloper-festival’, dat volgende week gehouden wordt. In 2015 voorspelde de hoogste leider van het land, ayatollah Khamenei, dat de staat Israël in 2040 niet meer bestaat; twee jaar later werd in de hoofdstad, Teheran, een zandloper onthuld die de dag tot dit jaar aftelt. Het komende festival biedt plaats aan anti-Israël-kunst en anti-Israël-uitlatingen in de media die naar de ondergang van het land verwijzen. Ongeveer 2400 regeringsonafhankelijke organisaties uit Europa, Noord- en Zuid-Amerika en Azië die zich tegen Israël keren, hebben de taak om dit festival wereldwijd te promoten. 

Niet-Joden

‘Nie wieder?’ De haat tegen het Joodse volk manifesteert zich bedekt of openlijk op allerlei wijzen. De Joodse journalist Dick Houwaart schreef ooit dat ‘Joden geleerd hebben met de onzin en de smerigheid van de Jodenhaat te leven. Het is dan ook een zaak van niet-Joden om ermee klaar te komen.’ Daarom: en wat doen wij? 

*** 

Zoals Oude en Nieuwe Testament niet te scheiden zijn, zo blijft de kerk aan Israël verbonden. ‘U draagt de wortel niet, maar de wortel u,’ onderwijst Paulus (Rom.11:18) de gemeente van Rome. Zonder de wortel kan de tak niet leven. De Nederlandse theoloog K.H. Miskotte schreef dat het antisemitisme ‘in wezen niet anders is dan een grenzeloze, veel te lang verzwegen haat tegen de God van de Thora, die ook de God van de kerk is’.

Haat tegen Israëls Messias, dat is de bron. Haat die in Lukas 19:14 aan het licht komt: ‘Wij willen niet dat deze koning over ons zal zijn.’ De Nederlandse Hervormde Kerk tekende in 1960 in een rapport op: ‘Wie het volk Israël verwerpt, moet eindigen met ten slotte Christus Zelf te verwerpen.’ De kerk is meer geroepen tot verlangen naar de toekomst dan tot heimwee naar het verleden, maar als je een dergelijk citaat leest, is de verleiding even aanwezig… Het is de gedachte die in deze uitspraak uit 1960 verwoord is, die maakt dat in mijn denken antisemitisme en christenvervolging twee kanten van dezelfde medaille zijn. 

Blijvend de olijfboom

Hoezeer de forse bejegening van het Joodse volk je kan raken – wie kan zonder emotie kennisnemen van de massale vernietiging van Joden in de oorlog? –, enige ontspannenheid mag de kerk in dit opzicht ook hebben. Waarom? Omdat God Zelf voor Israël instaat en opkomt, ook door de diepte, ook in zijn lijden. De Heere schrijft Israël niet af bij Zijn gang door de geschiedenis. Israël blijft de olijfboom waarin de kerk uit de heidenen als wilde takken (dat is verootmoedigend) ingeënt worden.

Nee, de Heere wil niet van Israël af, zoals Jeremia (31:37) het beeldend verwoordt: ‘Als de hemel hierboven ooit opgemeten zou kunnen worden en de fundamenten van de aarde beneden onderzocht zouden kunnen worden, dan zou ook Ik heel het nageslacht van Israël verwerpen, om alles wat zij gedaan hebben, spreekt de Heere.’

Heilige Naam

De trouw van God is niet afhankelijk van het gedrag van Israël – ook voor de kerk is dat trouwens een realiteit om verwonderd over te zijn… Al zegt de Heere (Jes.42:6): ‘Ik zal u beschermen en u stellen tot een licht voor de heidenvolken,’ dan zijn we niet van slag als de roeping om lichtdrager te zijn niet waargemaakt wordt, als we de politiek van de Israëlische overheid niet kunnen verdedigen, dan verandert onze liefde voor het volk van Gods verkiezing niet door de recente beschuldiging aan het adres van premier Netanyahu (omkoping, fraude, machtsmisbruik).

In de omgang met de christelijke gemeente van Rome kwam de vraag naar Gods trouw en Zijn geduld wél aan de orde: ‘Heeft God Zijn volk dan verstoten?’ ‘Volstrekt niet!’ antwoordt Paulus met nadruk. Ezechiël geeft ons er de reden van als hij profeteert: ‘Ik doe het niet om u, huis van Israël, maar om Mijn heilige Naam, die u ontheiligd hebt onder de heidenvolken.’ 

Christus

Ondertussen is waar dat ook het Jood zijn niemand zalig maakt. Joden en heidenen worden geroepen om te geloven in de Messias van Israël, de Redder van de wereld, vooral de Zoon van God. Op Jezus Christus valt het licht dat het Evangelie verspreidt. Hij is dé Weg, dé Waarheid, hét Leven. Waar Hij opstaat in ons leven, daar verdwijnen vijandschap en haat, bij islamitische terroristen of radicale Iraanse politici. Waar Hij opstaat in mijn leven, komt er een einde (Fil.3:18) aan de vijandschap tegen het kruis van Christus.

Ondertussen bidden we (Psalm 25:22): ‘O God, verlos Israël uit al zijn benauwdheid.’

P.J. Vergunst