blog

De vormgeving van je leven

Heiliging: ideaal en werkelijkheid

We hebben allemaal wel een idee waar de term heiliging zo ongeveer over gaat: de vormgeving van je leven als christen. Hoe krijgt het christelijk geloof in je leven een gezicht? En hoe geeft een kerkenraad hier leiding aan?

De heiliging is een onderwerp waar de een zich wat ongemakkelijk bij voelt. ‘De rechtvaardiging ligt mij beter.’ Om niet, gratis, vrijgesproken door het geloof in Christus. De vreemde vrijspraak. Maar heiliging? Een soort: voor wat hoort wat? Komt die vreemde vrijspraak zo niet te veel op losse schroeven te staan?

Een ander kan zich alleen al bij die uitdrukking ‘vreemde vrijspraak’ niets voorstellen. Heiliging: daar gaat het om. We moeten iets laten zien. We moeten iets doen. Weer een ander voelt zich voortdurend falen als het over heiliging gaat en voor een vierde hangt dit onderwerp er eigenlijk wat bij: ‘Ik zou er meer mee bezig moeten zijn.’

Gemeente

Ik overstijg al deze meningen door een citaat uit de gereformeerde dogmatiek van dr. B. Wentsel weer te geven: ‘In de hemel is de complete heiligheid van de gemeente in de lichamelijkheid van Jezus present.’ Mij houdt zo’n citaat bezig. Het raakt me. Realiseer ik me dit element van Hemelvaart?

Het gaat om de complete heiligheid van de gemeente. Het gaat er bij de heiliging maar niet om wat ik er van bak, punt uit.

Vaak zijn wij heel druk met individuele situaties, als het over heiliging gaat. En zo zijn we er zelf, als gelovige, ook heel vaak mee bezig. Wat laat ík zien, hoe ver ben ík. En zeker, deze persoonlijke kant kom je in de Bijbel tegen, maar nooit als doel op zich.

Als gelovige ben ik onderdeel van de gemeente. Ik ben niet los verkrijgbaar. Het gaat om de heiligheid van de gehele gemeente. Is daar de kerkenraad voor verantwoordelijk? Wacht, die complete heiligheid van de gemeente is in de lichamelijkheid van Jezus present, in de hemel. Die is daar dus al. Dat zorgt voor ontspanning. Wij hoeven niet op onze tenen te lopen om dit ideaal te halen.

Het is ook onaantastbaar: in de hemel. Die heiligheid is een gegeven. Nu al. En Christus zendt vanuit de hemel, met de Vader, de Heilige Geest. Die gaat dat hoge ideaal in deze werkelijkheid uitwerken.

Scheiden

Maar laten we eerst scherper krijgen wat we onder heiliging verstaan. In zijn boek Wie is als Gij? brengt dr. H.G.L. Peels naar voren dat er onder geleerden over de oorspronkelijke betekenis van het woord heilig geen consensus is. Er zijn er die het woord afleiden van een stam die ‘lichtglans, schittering, helderheid’ betekent.

Zelf neigt hij er, met anderen, toe het af te leiden van de stam ‘scheiden’. Je scheidt je af, je maakt je los van het profane, het wereldse, het zondige. Dat is de ene kant. De negatieve kant.

Maar er is ook een andere kant: je wendt je tot God. Je richt je tot Hem. Nog sterker: je wijdt jezelf aan Hem. Een heel kernachtige tekst in dit verband is: ‘U moet heilig voor Mij zijn, want Ik, de HEERE, ben heilig. Ik heb u van de volken afgezonderd om van Mij te zijn’ (Lev.20:26). Dat is de roeping van Israël: afgezonderd van de volken om van God te zijn. Dat is toewijding, heiliging.

Waarom? U moet heilig voor Mij zijn, want Ik, de HEERE, ben heilig, qadoosj. God, de HEERE, is hoog, verheven, onvergelijkbaar. Dr. Peels beschrijft het treffend en aangrijpend: ‘Zijn heiligheid betekent ongenaakbaarheid en markeert een oneindige, schrikwekkende distantie tussen God en mens.’

Overbrugging

We merken: heiliging is maar niet een luxe onderwerp. Het raakt het hart van het geloof: de godsleer. Geestelijk leidinggeven op dit terrein gaat verder dan: hoe redden we het vandaag de dag? Wat geven en nemen, en overal maar tussendoor zien te laveren.

Mozes doet de schoenen van zijn voeten bij de brandende braambos. Jesaja wordt getroffen door de heiligheid van God: ik ben een mens met onreine lippen. Als ik nog even op dat citaat van zojuist teruggrijp: ‘In de hemel is de complete heiligheid van de gemeente in de lichamelijkheid van Jezus present.’

Achter die presentie gaat de hele verzoening schuil. God Zelf overbrugt die oneindige distantie. Johannes op Padmos krijgt de rechterhand van Christus op zich. Jesaja’s lippen worden gereinigd door die engel met die vurige kool. Mozes moet zijn schoenen uitdoen, maar blijft in leven.

Dr. Peels wijst op een uitdrukking, veel gebruikt in het boek Jesaja, die dit treffend weergeeft: de Heilige van Israël. De heilige God verbindt Zich aan een zondig volk. Maar Zijn heiligheid botst op de onverschilligheid van het volk, ze gaan gewoon hun eigen gang.

Maar toch, een rest, die net als Mozes, net als Jesaja, net als Johannes op Padmos, voor Hem knielt. ‘Want zo zegt de Hoge en de Verhevene, die in eeuwigheid woont en Wiens Naam heilig is: Ik woon in de hoge hemel en in het heilige, en bij de verbrijzelde en nederige van geest, om levend te maken de geest van de nederigen, en om levend te maken het hart van de verbrijzelden.‘

Inlevingsvermogen

Van kerkenraadsleden wordt vaak inlevingsvermogen gevraagd. Je moet je inleven in al die situaties die zich aan je voordoen. Eigenlijk gaat het nog een stap verder: erin leven. In de omgang met deze heilige God. Dit is zo wezenlijk.

Heiliging ontspringt aan de ontmoeting met de heilige God. Dan hoef je rechtvaardiging en heiliging ook helemaal niet zo tegen elkaar uit te spelen of van elkaar te scheiden. Christus bidt voor de Zijnen op grond van Zijn offer: de Priester. Zijn bloed, ingedragen in het hemels heiligdom, reinigt van alle zonden. We hebben een Voorspraak bij de Vader.

Maar deze Priester is ook de Koning. ‘In de hemel is de complete heiligheid van de gemeente in de lichamelijkheid van Jezus present.’ En de Geest werkt dat hier beneden uit.

Manieren

Geestelijk leiding geven geldt niet alleen de kerkenraad. Het geldt eigenlijk voor iedereen: in het gezin, op de club, voor de klas. Hoe doen we dat? Wat dragen we over? Ook in onze gezindte.

Soms bekruipt mij de bange gedachte, en ik hoop echt dat ik het mis heb, dat veel heiliging niet opkomt uit het geloof maar gebaseerd is op ons nog onbekeerd-zijn.

Heiliging is onbewust verworden tot: ‘zo zijn onze manieren’ en ‘dit zijn onze regels’. Je moet ze houden van die Heere die je ondertussen nog niet kent. Maar dan is heiliging niet meer een zaak van navolging maar van nadoen – voor de vorm of voor de schijn.

Onze kinderen zijn in Christus geheiligd. Niet apart gezet in een of andere aparte, afgesloten ruimte, om ze te beschermen tegen… Nee, ze zijn gezet in de ruimte van Gods genadeverbond. Onder Zijn hoede. Om in deze wereld Hem te dienen. Om Hem persoonlijk te volgen.

C. van Duijn

Ds. C. van Duijn is hervormd predikant te Gouda en hoofdbestuurslid van de Gereformeerde Bond.

‘Leiding geven aan heiliging’ is het jaarthema van de Gereformeerde Bond, dat ook tijdens de ambtsdragersvergaderingen in september centraal zal staan.