blog

Predikanten trekken voor zevende keer met Hongaarse collega’s op

Voor de zevende keer belegden de Gereformeerde Bond en de stichting Hulp Oost-Europa een conferentie met Hongaarse predikanten. Zeven, voor de Bijbel het getal van de volheid. Maar ‘tot volheid’ – in de zin van uitgeleerd zijn – kwam het nog niet.

Midden in de nacht van vrijdag 1 juni begeven vijftien Nederlandse predikanten zich naar ‘Rotterdam The Hague airport’. Je moet er wat voor over hebben, om (opnieuw) deelnemer te kunnen zijn aan de conferentie die we met evenveel predikanten uit de Hongaars Hervormde Kerk houden. Opnieuw reizen we naar Boedapest, om te leren van elkaars werk, voor bezinning op de wekelijkse taak van de dominee, om samen te bidden en te zingen. Zeven dagen later concluderen we dat er groei en verdieping in de contacten plaatsheeft.

De predikanten H.M. Burggraaf, G. Lustig en W. Verboom hebben, samen met J. van der Graaf en ondergetekende, aan alle conferenties deelgenomen. Deze keer voegen ds. C.H. Buitink, ds. C. van Duijn en ds. B.E. Weerd zich voor het eerst bij ons. Ook aan Hongaarse zijde is er vooral continuïteit. Zelf hebben de Hongaren op predikantsniveau ook contacten met Koreanen en Noord-Ieren, ‘maar onze relatie met de predikanten van de Gereformeerde Bond is het meest sterk’.

Gastvrijheid

Opnieuw preken de Nederlandse dominees in de Hongaarse gemeenten, een uiting van bijbelse gastvrijheid, die tegelijk tekenend is voor de onderlinge verbondenheid die we als kerken van de Reformatie al eeuwen kennen en die na de Tweede Wereldoorlog op tal van terreinen vorm kreeg.

Typerend voor de verdiepte relatie is het feit dat de band ook tussen de conferenties door onderhouden wordt. Zo bracht een Hongaarse predikant enige tijd terug een kraambezoek aan een Nederlandse pastorie, geeft een Hollandse dominee deze zomer zijn huissleutel aan een Hongaarse collega, stapt een Hollander volgende maand met vier kinderen op het vliegtuig om te gast te zijn in een Hongaarse gemeente, zijn er predikanten die elke maand gericht voor elkaar(s werk) bidden, enzovoorts.

Anti-democratisch?

Steevast benutten we de ontmoetingen om beelden over de ander bij te stellen. Veel Hongaren associeerden Nederland voor hun bezoek in 2016 met het eerste homohuwelijk ter wereld, met een liberaal, seculier politiek en maatschappelijk klimaat. Tot ze op de preekstoel van Genemuiden, Nijkerk of Sommelsdijk voor meer dan 500 mensen stonden en ontdekten dat die kant van de medaille er ook is.

Nu spreken ds. C. van Duijn en ik in de pastorie van Zsámbék lang over genderneutraliteit, over hoe snel de ethische verschuivingen in ons land gaan. De predikant, ds. Lajos Matyó, is verrast over wat hij hoort. Omgekeerd ontdekken wij dat eenzijdige Nederlandse berichtgeving over de ‘anti-democratische tendensen’ in het beleid van premier Victór Orbán, waardoor ‘fundamentele Europese vrijheden’ op het spel staan, geen recht doen aan wat er hier gaande is. In Hongarije lees ik dat Orbáns pro-life beleid in zeven jaar geleid heeft tot een jaarlijkse daling van het aantal abortussen van 40.000 naar 28.000, van het aantal echtscheidingen van 23.000 naar 18.000 en een stijging van het aantal huwelijk van 35.000 tot 50.000. Wat Europese waarden?

Voor ons is het bijzonder van een lutherse theoloog te vernemen dat premier Orbán de afgelopen jaren zelf leiding gaf aan de herdenking van vijf eeuwen Reformatie. ‘Als kerken ervoeren we steun als de betekenis van de Reformatie in de kranten en op de tv genoemd werd,’ zegt ds. Matyó.

Prediking

Anders dan in voorgaande jaren is er niet elke dag een lezing. Heel de maandag spreken we in kleine groepjes over de gehoorde prediking, waarvoor een Hongaarse predikant Leviticus 19:2 uitgekozen had, ‘Wees heilig, want Ik ben heilig.’ Zonder dat hij ervan wist, sluit deze keuze aan bij het jaarthema van de Gereformeerde Bond, Heilig is de HEERE’. In de morgen spreken we over de voorbereiding van de preek, waarbij de verschillende context van de twee landen verhelderd wordt. Eén predikant zegt niets aan exegese te doen, ‘omdat dat aan mijn gemeente toch niet besteed is’…

Na de lunch gaat het gesprek over hoe een voorbereide preek het hart van de hoorder kan raken, hoe er een bevindelijke gloed in komt, hoe vermaning en vertroosting een plaats krijgen. We ontdekken dat de véle taken die een Hongaarse predikant heeft en waar hij veelal alleen voor staat, maakt dat de preekvoorbereiding onder grote tijdsdruk staat. ‘Nooit zal ik meer over werkdruk klagen,’ concludeert ds. C. van Duijn.

Onderling pastoraat

Wat is de vrucht van deze conferenties, van de grote investering in tijd? Wie (wederkerig) deelt van wat hij ontving, hoeft geen antwoord op deze vraag. Ondertussen ervaren we dat het goed is elkaar te ontmoeten. Een evangelist die al negentien jaar in Hongarije werkt, vertelt dat het aantal zelfdodingen vanwege gebrek aan perspectief de voorbije periode in Hongarije weer een schok teweegbracht. ‘Ook alcoholverslaving en echtscheidingen in de pastorie zijn signalen van de zwaarte van het predikantswerk.’

Om die reden doet een conferentie zeker zoveel met het hart als met het hoofd. Onderling pastoraat tussen predikanten, het is meer nodig dan we beseffen. Spreken en luisteren worden daarbij voortdurend gedragen door bidden en zingen. Zingend beëindigen we het officiële deel van deze conferentie met de belijdenis uit Psalm 65:

O onze God, o vast vertrouwen

van ’t allerverste land,

op Wien al ’s aardrijks einden bouwen (…)

Gij zijt omgord met macht!

P.J. Vergunst