blog

Weerzien na vele jaren

De foto brengt het grootste deel van drie mensenlevens in beeld: een 89-jarige Noord-Koreaanse vrouw ontmoette haar drie jaar jongere zus en haar 75-jarige broer uit Zuid-Korea. Sinds zeventig jaar leven beide landen gescheiden.

In de vorige eeuw was Korea decennialang door Japan geannexeerd. Het maakte dat na de Japanse nederlaag in de Tweede Wereldoorlog het bewind in Korea verdeeld werd tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. Sinds 1948 zijn er twee onafhankelijke staten. Beter gezegd: twee tegengestelde culturen, twee wijzen van leven. Naast de Noord-Koreaanse dictatuur met zijn centraal-geleide economie (én zijn hongersnood…) is Zuid-Korea een modern, democratisch land. 

Na vijftig jaar

Niemand kan voorzien hoe hermetisch de scheiding tussen twee landen kan worden, als besloten wordt tot het vormen van twee verschillende staten. Politieke ontwikkelingen hebben op diverse plaatsen in de wereld uiterst ingrijpende gevolgen voor het gewone dagelijkse gezinsleven. Dat was zo voor de Noord-Koreaanse Cho Sun-do, die twee weken geleden bij wijze van gunst haar broer en zus mocht ontmoeten. Wat vertel je als 89-jarige aan gezinsleden die je een halve eeuw niet sprak of zag? Het meeste zeg je zonder woorden, in een omhelzing, door een blik in de ogen, zeg je met tranen.

Hoe machteloos moet je je voelen als je leven grotendeels voorbij is en je hebt vooral gescheiden geleefd van mensen die je zeer lief zijn. Verdriet zal die jaren de boventoon gevoerd hebben – al is frustratie ook een begrijpelijke emotie. Immers, het zijn niet je eigen keuzen die maakten dat het leven zo verliep; het zijn de gevolgen van een ideologie. 

Scherpe kloof

Nergens ter wereld is de vrijheid om God te dienen naar Zijn Woord zo verschillend als in Noord- en Zuid-Korea. Zuid kent een relatief jonge protestantse kerk die de periode van verdrukking nog in het geheugen heeft. Dat er wel gesproken is over ‘het land van het calvinisme’, ervoer ik vorige maand tijdens een bezoek aan Noyon in Noord-Frankrijk, waar het gastenboek in Calvijns geboortehuis vrijwel geheel door Koreanen volgeschreven bleek.

Scherp is de kloof met het buurland, dat al zeventien achtereenvolgende jaren de ranglijst christenvervolging aanvoert, het land waarvan elke inwoners verplicht is leider Kim Jong-un te aanbidden, waar het bezit van een Bijbel strafbaar is en het als christenen bijeenkomen onmogelijk. 

Oost-Duitsland

Dichterbij ons huis zijn gezinnen en families ook lange tijd gescheiden. Vorig jaar verscheen in het Nederlands Veertig herfsten. Vijf vrouwen uit één familie, aan beide kanten van het IJzeren Gordijn, een aangrijpend boek waarin de auteur beschrijft hoe haar moeder als twintigjarige het communistische regime in Oost-Duitsland ontsnapte. De prijs voor haar vrijheid was het veertig jaar gescheiden van haar ouders leven: geen persoonlijk contact, wel onderschepte brieven.

Zo hebben anti-christelijke ideologieën er de voorbije eeuw voor gezorgd dat duizenden inwoners van Russische satellietstaten vervreemd zijn van hun familie. Als de zonde van de mens doorwerkt in de structuren van een samenleving, worden we gescheiden van het goede. De hoogmoed van de mens plaatst ons niet alleen op afstand van God, maar zorgt ook voor een scheiding tussen mensen, tussen degenen die ‘een naaste’ van elkaar waren. 

Afstand tot God

Als mens kun je aan de zonde wennen, kun je de kracht van de zonde relativeren. Dan zien we niet dat het onze zonden zijn die zorgen voor afstand tot God, Die liefde is, Die heilig is, barmhartig en genadig. Hoewel ‘het oor van de HEERE niet toegestopt is dat het niet zou kunnen horen’, zegt Jesaja (59:2) tegen Israël: ‘Maar uw ongerechtigheden maken scheiding tussen u en uw God, uw zonden doen Zijn aangezicht voor u verborgen zijn.’ Dan, als de HEERE niet meer hoort, is de scheiding het hevigst, is de mens aan zichzelf overgeleverd.

Kunnen we de geschiedenis van de mensheid niet zien als een voortdurende scheiding, een steeds weer elkaar verlaten en bevechten? Sinds de mensheid zichzelf een naam maken wilde en de geboden van haar Schepper negeerde, heeft Hij rond de toren van Babel de taal van heel de aarde verward (Gen.11), zodat mensen elkaar niet meer verstaan.

Kerkelijk gescheiden

Een christen heeft de roeping tegen de zonde te strijden, alert te zijn op het werk van de duivel, van hem die uiteendrijven wil, die ruzie bevorderen wil, die blij is met verwarring en eenzaamheid. Dat doet hij door concrete zonden, in allerlei relaties, op het niveau van ons eigen leven, op het niveau van landen én ook van kerken (ja, ook kerkelijke gescheidenheid tussen hen die elkaar liefhadden heeft plaats).

Hoe kostbaar kan een vriendschap zijn, zowel bij vreugden in het leven als in donkere dagen? Spreuken 16 waarschuwt ons: ‘Een lasteraar maakt scheiding tussen de beste vrienden.’ Of, een hoofdstuk later: ‘Wie de overtreding toedekt, zoekt liefde; maar wie de zaak weer oprakelt, maakt scheiding tussen de beste vrienden.’

Echtscheiding

Intiemer is de verbondenheid tussen man en vrouw. Jeremia 3 tekent de verdrietige realiteit ‘als een vrouw haar levensgezel ontrouw wordt’. In Markus heeft de Heiland het over een man ‘die zijn vrouw verstoot en met een andere trouwt’. Daartegenover zet Hij dat God hen samenvoegde, wat een onverbrekelijke eenheid inhoudt. In overeenstemming met hoe Hij de mens geschapen heeft, leven we in het huwelijk in de overgave van de liefde. Hij wil dat een mens een tegenstem ontvangt, een tegenover om het leven mee door te kunnen.

Dat geldt ook voor het verband van onze familie. Hoe actief is de duivel in christelijke gezinnen, om uiteen te drijven wat elkaar nodig heeft, om scheiding te brengen tussen ouders en kinderen? Een foto uit Korea laat ons zien welke macht hij in mensenlevens kan opbouwen. 

Jood en heiden

Waar Jezus Christus als de Messias van Israël niet omarmd wordt, ontstaat zelfs scheiding tussen Joden en christenen. Dat is te meer aangrijpend omdat Hij ‘de tussenmuur die scheiding maakte, afgebroken heeft.’ (Ef.2:14). Het is vanwege de zonde van het ongeloof in Hem dat de Joden tegenspreken en lasteren als Paulus het Woord van God verkondigt – nog wel het Woord dat toebetrouwd is aan de Joden.

Zo bewerkt de zonde een scheiding op véle terreinen, het meest ingrijpend als ons levenseinde daar is. In Naïn (Luk.7) rouwt een moeder over haar enige zoon, een hoofdstuk verder staat Jaïrus bij het sterfbed van zijn dochtertje. In elk geslachtsregister komen we in een oneindig ritme deze woorden tegen: ‘En hij stierf.’ 

*** 

Gelukkig hebben zonde en dood, scheiding en vervreemding niet het laatste woord, dankzij de Middelaar. Dat is het Evangelie: Jezus Christus daalt in de verlorenheid van ons bestaan en brengt allen die van harte in Hem geloven terug in de gemeenschap van Zijn Vader. Rond Zijn kruis ontstaat er de gemeenschap van de discipelen.

Gods Koninkrijk staat haaks op verdeelde koninkrijken op aarde. In het intieme hogepriesterlijke gebed horen we: ‘Bewaar hen die U Mij gegeven hebt in Uw Naam, opdat zij één zullen zijn zoals Wij.’ Op verschrikkelijke wijzen kunnen mensen in de wereld lijden door de scheiding met anderen, door de afstand van geliefden – slechts dankzij het werk van Christus zal hier ooit een einde aan komen. De heilsfeiten spreken hier het allermeeste van en na Pinksteren zien we de Zijnen ‘dagelijks eensgezind in de tempel bijeenkomen’. Dankzij Pasen en dankzij Pinksteren vraagt Paulus aan de gemeente van Rome: ‘Wie zal ons scheiden van de liefde van Christus?’ Dat lukt geen honger of zwaard, ook geen Koreaanse overheid.

De grote scheiding

Ondertussen is er ook na dit leven een grote scheiding. De rijke man uit Lukas 16 kan Lazarus niet bereiken, als hij hem op grote afstand in de schoot van Abraham ziet zitten. C.S. Lewis vertelt in De grote scheiding over de hemel en de hel, die evenmin bij elkaar passen als goed en kwaad.

Wat is er daarom in het licht van de tijd en van de eeuwigheid – bij het zien van oud geworden Koreanen of bij het zien van breuken in ons leven – meer te zeggen dan wat Paulus deed: ‘Als God voor ons is, wie zal tegen ons zijn?’

P.J. Vergunst

Benieuwd naar de foto die aan het begin van het artikel genoemd wordt? Klik hier om nr. 36 los te bestellen. En klik hier om een abonnement op De Waarheidsvriend te nemen.