Waar bent u naar op zoek?

column

Turven

10-12-2019

Afgelopen maand woonde ik een sessie van de American Academy of Religion (een grote conferentie voor theologen) bij.

Er werd een boek besproken van een theoloog die ik nog niet kende, Rubén Rosario Rodriguez. Tot mijn verbazing ging een van de collega’s die reageerden tien minuten lang niet op het boek zelf in, maar op de gesprekspartners die de auteur had gekozen. Die waren veel te Europees, en daarom was het boek te eurocentrisch en vooral te wit. De auteur van het boek, zelf afkomstig uit een minderheidsgroep, kon weinig anders doen dan beamen dat hij zich inderdaad vooral op Karl Barth en anderen gericht had, omdat zijn boek hier nu eenmaal over ging. 

Het voelde ongemakkelijk dat iemand niet alleen een opmerking maakte maar zijn hele spreektijd gebruikte om namen te ‘turven’. Het lijkt me ook contraproductief. Wanneer de auteur de volgende keer meer niet-Europese theologen citeert, lijkt het alsof hij dit alleen voor de bühne doet, om kritiek te voorkomen. En daarmee dreig je de niet-Europese theologen nu juist geen recht te doen. Als je eenmaal over identiteitspolitiek begint, kom je aan de inhoud ook niet meer toe. 

Nu is zulk turven met het oog op identiteit niet voorbehouden aan de VS – in Nederland kunnen we er ook wat van. Wie een bijeenkomst organiseert zonder voldoende diversiteit onder de sprekers, kan rekenen op commentaar. Hoe terecht dat commentaar soms ook is (was er nu werkelijk geen vrouw te vinden als spreker?), het effect is dat er meer en meer nadruk valt op de verschillen tussen mensen. Discriminatie wordt zo niet verminderd, maar bevorderd en voor je het weet, is er een wedstrijdje slachtofferschap gaande: wie is het meest slachtoffer en kan dus de meeste privileges opeisen? 

Intussen blijft racisme een groot probleem, en niet alleen in Amerika. De oplossing lijkt me niet zozeer dat op hoge toon quota worden geëist, als wel dat we elkaar ontmoeten en spreken. Bijvoorbeeld over dat boek, waarvan nu de aandacht werd afgeleid.

A. Huijgen